Watersnoodramp: 100 jaar droge voeten
Tekening van Ransdorp (Martin Monnickendam)
In de nacht van 13 januari 1916 kwam een groot deel van Noord-Holland onder water te staan. Op 13 januari vieren we dat we 100 jaar droge voeten hebben met een spectaculaire herdenking en een ''lopend'' vuur van dorp naar dorp. Daarnaast wordt de oude Zeedijk in Amsterdam-Noord met lichtkogels in de lucht aangegeven en luidden de klokken zoals toen.
De watersnoodramp in Noord-Holland
In de nacht van 13 op 14 januari 1916 raast een zeer zware storm over Nederland. Opgezweept door de wind beukt de Zuiderzee onophoudelijk tegen de dijken, die verzwakt zijn door de regen die al dagen aaneengesloten valt. Op vijftien plaatsen bezwijken de dijken en miljoenen liters water stromen het achterland in. Tientallen mensen verdrinken en een derde van de provincie Noord-Holland staat maandenlang onder water.
De ramp in de media:
De overstroming is prominent aanwezig in de media van die tijd. Fotografen brengen de ramp uitgebreid in beeld. De beelden maken indruk in de rest van het land en een grote hulpactie komt op gang. Toch kan pas in april gestart worden met het leegpompen van de polders, nadat de gaten in de dijken zijn gedicht.
Slachtoffers, schade en koeien in de kerk
In ons gebied vielen gelukkig geen menselijke slachtoffers. Wel kwam heel veel vee om, vooral in en rond de dicht achter de dijk gelegen dorpen en de polders. Vee dat men nog voor het wassende water uit had weten te drijven werd ondergebracht in de op terpen gelegen kerken en naar de Tolhuistuin. Van daaruit werd veel vee naar boerderijen ten zuiden van het IJ gebracht of verkocht. De materiële schade was groot. Veel wegen, kerken, scholen, boerderijen en huizen werden verwoest of zwaar beschadigd. Ook hele stukken van de waterlandse trambaan werden vernield. De hulpverlening kwam snel op gang. Om de hulp te coördineren werd het comité Waterland opgericht waarin onder anderen vertegenwoordigers van de overheden uit de getroffen dorpen zaten. Geld werd ingezameld, veevoer ter beschikking gesteld en opvang geregeld voor mensen en dieren.
Petekind van het koningspaar
Bij de hulpverlening werden veel militairen ingezet die door de mobilisatie, in verband met de Eerste Wereldoorlog, in en rond Amsterdam gelegerd waren. Koningin Wilhelmina en prins Hendrik bezoeken het overstromingsgebied een aantal keren. De koningin adopteert een meisje uit Marken, geboren in de nacht van de storm, als haar petekind. De ouders van het meisje krijgen een persoonlijke brief en vijftig gulden om te besteden aan een wieg of kleertjes.
Laatste overstroming en Afsluitdijk
De ramp van 1916 is de laatste grote overstroming op het vasteland in de provincie Noord-Holland. De watersnood zorgt ervoor dat minister Lely in 1918 goedkeuring kreeg voor zijn plannen om de Zuiderzee af te sluiten. Ook werd besloten het dijkbeheer in één hand te brengen in plaats van het beheer aan wel 25 waterschappen over te laten. De annexatie van de dorpen werd versneld en was in 1921 een feit. Vanaf dat moment behoorden ook Ransdorp en Schellingwoude tot Amsterdam.
|
Programma Schellingwouderkerk en kerk van Ransdorp op woensdag 13 januari In onze twee kerken is deze avond ook de opening van de expositie Koeien in de Kerk, die nog te zien zijn t/m 17 januari. Avondprogramma kerk van Ransdorp en Schellingwouderkerk: 18.30 – 19.00 uur ~ expositie en ‘bakkie troost’ 19.00 – 19.50 uur ~ aansteken van het vuur, het luiden van de klokken, locatie gebonden vertelling 19.50 – 20.00 uur ~ klokken regiobreed 20.00 – 20.15 uur ~ lichtkogels vanaf de dijk 21.00 uur ~ per kerk een verschillend programma Locaties: Schellingwouderkerk, Wijkergouw 6, 1023 NX Amsterdam |
De herdenking van de watersnoodramp is tip 3 van de Stadsherstel bucketlist! De lijst bestaat uit 60 tips omdat Stadsherstel dit jaar 60 jaar bestaat. Benieuwd naar de andere 59 tips? Klik dan hier.