Uniek monumentaal tapijt maakt stijlkamer compleet

De stijlkamer van de voormalige koopmanswoning in Beverwijk is weer compleet. Na een restauratie van bijna 1 jaar is nu ook het unieke handgeknoopte tapijt teruggebracht! De prachtige behangsels met landschappelijke voorstellingen waren al eerder teruggekomen en nu dan ook het tapijt. 

Zwaar vervallen topmonument
Na jaren van onzekerheid over de toekomst van de voormalige koopmanswoning, en de zorgen die algemeen bestonden over de onderhoudstoestand van dit belangrijke rijksmonument en met name de stijlkamer is dit topmonument nu echt helemaal klaar. Dankzij de twintigkoppige adviescommissie is de 18e-eeuwse stijlkamer op een zeer zorgvuldige manier gerestaureerd. Eind juni is als slotstuk het handgeknoopte tapijt teruggebracht. En zo is dit pand met bijzondere stijlkamer, bij veel Beverwijkers ook bekend als de zitkamer van Sinterklaas, helemaal klaar.

Beschrijving van de stijlkamer 
De voormalige koopmanswoning aan de Breestraat 101 te Beverwijk, die sinds begin 20ste eeuw als pastorie van de Sint Agathakerk in gebruik is, bezit een unieke stijlkamer. De stijlkamer is te vinden op de begane grond van dit rijksmonument. Bij binnentreden van de kamer vallen direct de rijk geschilderde behangsels op: vijf grote geïdealiseerde geschilderde landschappen tonen een Hollands landschap, waarin verschillende personen wandelen, vissen en rusten. Naast de ramen en de schouw zijn zes smalle doeken, de grisailles, met geschilderde guirlandes aanwezig, met een verschillend thema per doek: poëzie en schilderkunst, muziek, bouwkunst, beeldhouwkunst en wetenschap of industrie. Boven de beide kastdeuren zijn in grisaille geschilderde medaillons met daarin de portretkoppen van respectievelijk Bacchus en Ceres. Boven de drie deuren beelden in grisaille geschilderde putti de thema’s vrede, vrijheid en welvaart uit. De signatuur op deze bovendeurstukken geeft aan dat het de Haarlemse schilder Jacobus Luberti Augustini (1748-1822) was die de werken vervaardigde. Jacobus leerde het vak in de behangselfabriek van zijn vader Jan Augustini (1725-1773), en zette deze fabriek na de dood van zijn vader voort. In Jacobus’ vroegste biografie wordt hij geroemd om zijn in grisaille geschilderde werken. De bovendeurstukken in Beverwijk zijn de enige nu nog bekende gesigneerde grisailleschilderingen van de schilder, wat dit ensemble des te bijzonder maakt. 

Buiten de authentieke wandschilderingen bezit deze kamer ook fraai afgewerkte deuren , lambriseringen, lijstwerk, houtsnijwerk en een uniek plafond allemaal in de Lodewijk XV-stijl. De hoekstukken van de plafondlijsten zijn rijk gedecoreerd, met symbolen voor recht, handel, godsdienst en oorlog. De stijlkamer werd in 1855 aangepast. Er werd een handgemaakt, speciaal voor deze kamer ontworpen, Deventertapijt in de kamer gelegd en er werd gaslicht aangebracht. Ook werd een groot deel van het houtwerk van een roze kleur voorzien. 

De oorspronkelijke opdrachtgever
We mogen aannemen dat de tweede eigenaar van de woning, Lourens Stelt, die de stijlkamer met de door Jacobus geschilderde behangsels, een marmeren schouw en een figuratief stucplafond liet decoreren. Zijn initialen staan vermeld op één van de doeken en Stelt kocht het huis bij veiling in 1776. Hij woonde er samen met zijn eerste echtgenote en hun zoon Pieter Stelt, die later burgemeester werd van Beverwijk. 

Deventer tapijt in de stijlkamer
Ooit stond Deventer in binnen- en buitenland bekend als Tapijtstad. Van 1797 tot 2008 heeft Deventer vijf tapijtfabrieken binnen de poorten gekend. Deze produceerden alle voorkomende soorten vloertapijt; van zeer eenvoudige geweven karpetten of lopers van wol, koehaar, linnen, kokos, jute en kunststof tot en met kostbare geknoopte tapijten van de eerste kwaliteit wol. Lees meer over Deventer tapijten.

De toestand van het handgeknoopte tapijt voor restauratie
Het handgeknoopte tapijt stamt uit het midden van de negentiende eeuw en heeft een afmeting van 770 x 520 cm. De restaurateur beschrijft de toestand voor restauratie als volgt:

1. Het vloertapijt was erg vuil en stoffig.
2. Het tapijt verkeerde in zeer slechte staat en veel slijtageplekken en scheuren waren aanwezig.
3. Ondanks de slijtageplekken waren de originele ketting- en inslagdraden voor het grootste deel nog intact, op enkele uitzonderingen na.
4. De randen van het tapijt waren op de meeste plaatsen los en vanuit de achterkant van het tapijt gefixeerd door middel van stof. Deze stof was op de meeste plaatsen vastgezet met naaisteken en op enkele plaatsen (scheuren) vastgelijmd.
5. Het tapijt bevatte veel oude restauraties die, door hun hogere pool ten opzichte van het tapijt, duidelijk zichtbaar waren en een storend beeld creëerden.

Een kort verslag van de restaurateur:
''Toen het vloertapijt bij ons werd afgeleverd werd het luchtdicht ingepakt in plastic folie en twee weken in onze vriesruimte gelegd ter bestrijding van eventueel aanwezig ongedierte in het tapijt. Hierna werd het vloertapijt droog en nat gereinigd d.m.v. een sproei-extractiemethode en opgeslagen in ons depot. In het restauratieatelier werden de oude fixaties vanuit de achterkant van het tapijt verwijderd. Nieuwe ketting- en inslagdraden werden aangebracht en vastgemaakt in de beschadigde delen van het tapijt. De slijtageplekken en scheuren werden opnieuw ingeknoopt volgens de originele wijze (knooptechniek, kleur en patroon) waarop het tapijt oorspronkelijk gemaakt is. De randen werden hersteld en vervolgens verstevigd met behulp van een brede stof van ongeveer vijftig centimeter. De oude restauraties werden bijgewerkt zodat de hoogte van de pool gelijk is aan de pool van het tapijt. Het vloertapijt werd voorzien van een ondertapijt om te voorkomen dat beschadigingen aan het tapijt ontstaan door oneffenheden in de houten vloer.''

Filmpje
Bekijk hoe het handgeknoopte tapijt wordt gelegd in stijlkamer. 

Grote waardering voor het project
Stadsherstel heeft voor de restauratie van dit project De Monumentenprijs van de gemeente Beverwijk ontvangen. De Monumentenprijs is in het leven geroepen om waardering uit te spreken voor initiatiefnemers die zich inzetten voor het behoud van het cultureel erfgoed in de gemeente Beverwijk. Ook kregen wij voor dit project van de Stichting Historisch Beverwijk een speciale oorkonde namens de inwoners van de gemeente overhandigd. De oorkonde drukt waardering uit voor de moed en creativiteit die Stadsherstel toonde in het behouden van een monumentaal pand, behorend tot het cultureel erfgoed van de stad.

“Ik krijg veel uitnodigingen en ga daar niet altijd op in. Maar vandaag heb ik het hele college meegenomen.”
– burgemeester Freek Ossel tijdens zijn openingstoespraak

"Het is ontroerend mooi geworden"
– wethouder Cecilia van Weel

Open dag zondag 11 september 
U kunt de voormalige pastorie en de stijlkamer in volle glorie bewonderen tijdens Open Monumentendag op zondag 11 september van 12-16 uur. De gidsen van het Historisch Genootschap Midden Kennemerland staan dan klaar om u rond te leiden. Het is ook mogelijk om op een ander moment in alle rust de voormalige pastorie te bekijken.

Monumentenliefhebber/huurder gezocht
Dit prachtige monumentale pand met unieke stijlkamer is op zoek naar een huurder(s). Heeft u interesse? Belt u voor een bezichtiging en/of nadere informatie met Teer Bedrijfsmakelaars op 0251-212102.
Breestraat 101 Beverwijk

Bedankt!
De restauratie is mede tot stand gekomen dankzij een bijdrage van de Provincie Noord Holland, Fonds Vijfhonderdtien en het Barbas van der Klaauw fonds van het Prins Bernhard Cultuurfonds en een laagrentende lening van het Nationaal Restauratiefonds.