Stadsherstel wordt eigenaar Cromhouthuizen
Stadsherstel wordt eigenaar Cromhouthuizen
Stadsherstel wordt eigenaar van twee van Amsterdams mooiste grachtenhuizen, dat is zij overeengekomen met Stichting Cromhouthuizen. De panden werden in de 17e eeuw door de beroemde architect Philips Vingboons ontworpen. De Cromhouts bewoonden twee eeuwen lang de majestueuze panden aan de chique Herengracht. Zij behoorden tot de rijkste, machtigste en invloedrijkste families van Amsterdam. Lees meer over de geschiedenis en de plannen.
De Cromhouthuizen zijn vier aaneengesloten grachtenpanden aan de Herengracht in Amsterdam, tussen de Huidenstraat en de Leidsegracht, met de huisnummers 364, 366, 368 en 370. De middelste twee panden worden door Stadsherstel van het Bijbels Museum overgenomen.
De panden zijn in de periode 1660-1662 gebouwd naar ontwerp van de beroemde architect Philips Vingboons en gedecoreerd door onder anderen de schilder Jacob de Wit. Ze behoren tot de mooiste en rijkste panden in de Amsterdamse grachtengordel.
De machtige familie Cromhout was opdrachtgever
De opdrachtgever was de rentenier Jacob Cromhout (1608-1669). Jacob Cromhout woonde met zijn gezin op nummer 366. De gevelsteen boven de deur van dit huis herinnert daar nog aan. Daarin is in reliëf een krom stuk hout afgebeeld. De welgestelde verzamelaarsfamilie Cromhout bewoonde de panden ruim twee eeuwen en behoorde tot de rijkste, machtigste en invloedrijkste inwoners van Amsterdam.
Op de benedenverdiepingen van het huidige Cromhouthuis vertelt het Amsterdam Museum het verhaal over kunstverzamelaars uit Amsterdam en hun verzamelingen. Op de bovenste verdiepingen presenteert het Bijbels Museum vaste en tijdelijke tentoonstellingen. De tentoonstellingen van het Bijbels Museum blijven tot en met Pinksteren 2020 open voor publiek. Het Bijbels Museum verhuist eind 2020 om zich volledig te richten op de nieuwe koers: het presenteren van reizende tentoonstellingen op verschillende locaties in het land.
De Cromhoutdynastie
In het 17-eeuwse Europa regeerden overal vorsten, maar in de Nederlanden en dus ook in Amsterdam, waren de burgers eigen baas. Welvarende burgers om precies te zijn: een elite van protestantse families, die door onderling te trouwen de politieke macht en het geld in kleine kring houden. Ook de Cromhouts hoorden daarbij. Tijdens de Gouden Eeuw verkeerden de Cromhouts in de hoogste kringen van Amsterdam. Verschillende telgen bekleedden de functie van burgemeester waardoor hun macht en invloed in de stad was verzekerd. Zo stonden zij aan de basis van de uitbreiding van de grachtengordel en inpoldering van de Beemster. Toen de Cromhouts katholiek werden, mochten ze niet meer meedraaien in het stadsbestuur en de huwelijkskandidaten beperkten zich tot het restje vermogende katholieke families dat Amsterdam nog kende. Het lukte de Cromhouts te trouwen binnen de (internationale) katholieke adel. De dynastie eindigde met de Franse prinses Elisabeth de Vaudemont, die in 1832 kinderloos stierf te Parijs.
Het Bijbels Museum
Het Bijbels Museum bevindt zich op de bovenste verdieping van het Cromhouthuis, alwaar het sinds 1975 gevestigd is. Voor het realiseren van de nieuwe koers – het organiseren van reizende tentoonstellingen, mede het gevolg van een subsidiestop door het Amsterdams Fonds voor de Kunst in 2017 – heeft het Bijbels Museum besloten de eigen collectie over te dragen aan andere musea. Dit proces van overdracht van collecties duurt tot medio 2020. De daarbij gepaard gaande transitie van museum naar projectorganisatie voltrekt zich eind 2020 met de verhuizing van het Bijbels Museum naar de Protestantse Diaconie Amsterdam waar diverse maatschappelijke en culturele organisaties kantoor houden. Stadsherstel zal zich ook voor toekomstig gebruik van het pand inzetten op behoud van de openbaar toegankelijke culturele en/of maatschappelijke functie.
|
Vingboons, uitvinder van de Amsterdamse halsgevel Het classicistische ideaal van een symmetrische plattegrond was op de smalle erven van 364 tot en met 370 niet te verwezenlijken. Achter de vier gelijkvormige gevels gingen verschillende plattegronden schuil. De Cromhouthuizen hebben sobere natuurstenen halsgevels met een onopvallende middenrisaliet, dat betekent dat het middelste deel van het pand iets naar voren steekt. Driehoekige frontons, oeil-de-boeuf (kleine ovale ramen) met versieringen eromheen en hoekstukken completeren het geheel. Al zien velen een pilastergevel als zijn handelsmerk, Vingboons beperkte zich niet tot één bepaald type: de meeste van zijn gepubliceerde ontwerpen zijn immers pilasterloos. Vingboons wordt wel de uitvinder van de Amsterdamse halsgevel genoemd. |