Stadsherstel in Marokko
Op verzoek van de gemeente Amsterdam reisde Stadsherstel al in 2012 voor het eerst naar Casablanca in Marokko. Amsterdam onderhoudt intensief contact met landen waar veel Amsterdammers hun oorspronkelijke roots hebben; dat geldt zeker voor Marokko. Private partijen (NGO’s) met relevante kennis van het betreffende land worden daarin meegenomen.
Abattoir in Casablanca
In Casablanca lagen twee grote uitdagingen: een enorm abattoir en een even grote kathedraal. Herbestemmingen zoals het Westergasterrein, maar ook onze Werf ’t Kromhout en Pakhuis de Zwijger, waren interessante voorbeelden voor het abattoir. Ook zou voor dit enorme project het NV-model van Stadsherstel kunnen werken. Dit is in 2012 en 2014 op diverse plekken gepresenteerd (onder andere in een uitgebreide presentatie tijdens ‘le jour du patrimoine’ – Open Monumentendag). Er volgden ook bezoeken van delegaties uit Casablanca, waaronder de burgemeester, aan Amsterdam en de Amstelkerk (ons kantoor). Onze input heeft zeker invloed gehad op het proces; dat komt tot uiting in het diverse tijdelijke gebruik door verschillende instellingen. Naar Amsterdams voorbeeld zijn op deze wijze de potenties en mogelijkheden van het complex terdege verkend. Maar binnen het enorme overheidsapparaat van de stad Casablanca, het land en, niet te vergeten, de koning, kunnen opdrachtlijnen abrupt wijzigen, en zijn Amsterdam en Stadsherstel daar toen niet meer intensief bij betrokken geweest.
De grote kathedraal in Casablanca
Bij de Cathédrale de Sacré Coeur (Heilig Hartkerk) bleef onze kennis van het herbestemmen van kerken in de jaren daarna wel heel belangrijk. Deze modernistische kathedraal is in twee fasen gebouwd: eind jaren ’20 van de vorige eeuw het eerste deel en direct na de Tweede Wereldoorlog het tweede deel. Opgetrokken in beton, gestucadoord waar nodig en helemaal wit geschilderd, noemen de inwoners van Casablanca het liefdevol de witte kerk (l’Eglise Blanche).
Sinds het vertrek van de Fransen, eind jaren ’50, is de kerk leeg. Hoewel een katholieke kerk een vreemde eend in de bijt is in het overwegend islamitische Marokko, beschouwen de bewoners van Casablanca het gebouw als van hen. En dus moest het openbaar toegankelijk blijven, daarbij ondersteund door (in te bouwen) kantoorruimtes en een restaurant. De vergelijkingen met door Stadsherstel herbestemde kerken waren legio, en dat is daar uitgebreid toegelicht en gebruikt bij de uitwerking van het plan!
In een deels Marokkaans en deels Nederlands team werden alle aspecten uitgewerkt. Stadsherstel (Paul Morel) was projectleider namens het Nederlandse team. De akoestiek, installatietechniek, het gebruik als tentoonstellingsruimte, de herbestemming en de toekomstige exploitatie werden in Amsterdam en tijdens enkele werkbezoeken in Casablanca uitgewerkt. De architect en constructeur hebben hun bureau in Casablanca en hebben de restauratie en herbestemming uiteindelijk voltooid. We willen er graag als team nog een keer heen, bij voorkeur op een moment dat er veel te doen is in het publieke deel. Muziekuitvoeringen, theater en dans; het is er allemaal mogelijk. De enorme nagalmtijd is zo teruggebracht dat gesprek en muziek goed mogelijk zijn.