Drie restauraties voor Amsterdamse zorgorganisatie

Het werk van Stadsherstel omvat meer dan alleen restaureren. Het gaat ook over maatschappelijke betrokkenheid. Stadsherstel is een bijzondere samenwerking aangegaan met De Heeren van Zorg. Dat is een Amsterdamse organisatie die zich richt op begeleid wonen voor normaal begaafde autistische jongeren. Stadsherstel restaureert drie verschillende projecten, die een thuis zullen worden voor cliënten van de zorgorganisatie. Een gesprek met één van de directeuren, Telly Noutsis.

Tekst Claartje Chajes

Waarom past De Heeren van Zorg bij Stadsherstel?
“Wij geloven ook in het idee dat kwaliteit afleveren belangrijk is voor behoud in de toekomst. De Heeren van Zorg beschermt cliënten, zoals Stadsherstel gebouwen in bescherming neemt. Wij geven onze cliënten een impuls om door te kunnen, dat herken ik bij Stadsherstel qua gebouwen.”

Hoe zien jullie de toegevoegde waarde van wonen in een monument?
“Wij willen bij de woonruimte voor onze cliënten het gevoel hebben 'daar wil ik zelf ook zitten.' Dat hebben we bij de panden van Stadsherstel zonder twijfel.”

De samenwerking tussen de twee organisaties groeit gestaag; Fort bij Krommeniedijk in Uitgeest, de Zaandijkerkerk en het Rosenstock-Huessy Huis in Haarlem. Wat was er eerder: de kennismaking tussen de twee organisaties, of jullie zoektocht naar een pand?
“Ik was al een paar jaar op zoek naar pand waar alles onder één dak mogelijk is; wonen, werken en leven. Iemand tipte Fort bij Krommeniedijk. Zo zijn we met Stadsherstel in gesprek geraakt. Wij geloven heel erg in de woon- begeleidings- en behandelcombinatie op één locatie. Daarin zijn we zeer vernieuwend. Begeleiding en behandeling gaan hand in hand, wij zijn ervan overtuigd dat iemand alleen dan echt kan groeien. Fort bij Krommeniedijk is perfect voor het opbouwen van een zelfstandig leven.”
“We kregen behalve enthousiaste reacties ook kritiek op ons plan met het fort; we zouden mensen 'wegstoppen'. Ik zie dat heel anders; de plek is multifunctioneel en daarom ideaal. Via de horeca en het toerisme halen we de maatschappij naar binnen op een manier die behapbaar is voor de bewoners. We houden controle over de omgeving en bereiden hen voor op de maatschappij.”

Jullie werken bij Fort bij Krommeniedijk ook actief mee aan de openstelling voor publiek, toch?
“Ja, we runnen ook de theeschenkerij en een bezoekerscentrum. Het is voor ons dé kans om jongeren te begeleiden naar de arbeidsmarkt. Ben je er al geweest? Het is er prachtig. De ligging alleen al; een heel bijzonder eilandje met geweldige flora en fauna. We gaan er een programmering samenstellen vol kunst en cultuur, het is echt leuk voor mensen uit de hele regio.”

Vinden jullie cliënten het niet vreselijk dat de Stadsherstelwoningen voor hen tijdelijk zijn? Na drie jaar moeten ze eruit.
“Drie jaar geldt alleen bij Fort bij Krommeniedijk, in de rest van de projecten kunnen de bewoners zo lang blijven als nodig is. We willen dat mensen zelfstandig worden. Drie jaar komt niet uit de lucht vallen; zo lang hebben autistische jongeren gemiddeld nodig om hun eigen boontjes te leren doppen. Mét individuele begeleiding, dat is essentieel.’’ 

In 2008 heb je met drie anderen De Heeren van Zorg opgericht. Er moesten dingen anders. Begonnen jullie uit onvrede over de bestaande zorginstellingen?
“Ja, eigenlijk wel. Wij komen alle vier uit de zorg en misten mogelijkheden voor cliënten om te groeien. Iemand die zorg nodig heeft, komt bij een instelling in een soort minimaatschappij terecht, waar allerlei stugge regels gelden. Meestal zijn dat systemen waar geen beweging in te krijgen is. Wij misten mogelijkheden voor cliënten om te groeien, om zich te ontwikkelen. Ik vind dat je als zorgverlener pas kwaliteit kunt bieden als cliënten mee mogen denken en beslissen. Zodat je voelt dat er naar je wordt geluisterd, dat de organisatie je serieus neemt. Wij willen de cliënt de vrijheid laten voelen om zijn leven met onze hulp zo in te richten als hij wil. Wij stellen meetbare leerdoelen met mensen op, zodat we kunnen beargumenteren of ze een volgende stap aankunnen. We willen de ontwikkeling van cliënten kunnen meten, zodat het niet alleen van de begeleider afhangt of iemand een volgende stap maakt. Verder vinden we een op een begeleiding heel belangrijk. En out of the box denken.” 

Geef eens een voorbeeld van hoe jullie met bewoners meedenken?
“Als cliënten een relatie krijgen, bieden we ze bijvoorbeeld de mogelijkheid om samen te wonen. En als iemand zich niet senang voelt bij de bestaande woningen die we hebben, gaan we op zoek naar alternatieven.”

Lopen de zaken een beetje?
“We werken nu met ongeveer vijftig medewerkers, het gaat vanaf het begin heel goed. We begonnen met drie cliënten en wisten dat we een organisatie wilden bouwen.”

Terwijl de economie rond 2008 nogal wiebelde.
“Van de crisis hadden we geen last. Er is altijd zorg nodig en cliënten hebben daar een bepaald budget voor. We hadden al lang vier of vijf keer zo groot kunnen zijn, maar dat hebben we getemperd. We wilden eerst de administratieve kant ook goed op orde hebben. Een organisatie moet stabiel zijn om lekker te kunnen draaien.
Inmiddels zitten we in Amsterdam en Haarlem bij de gemeente aan tafel, we willen ook landelijk op deze manier invloed gaan uitoefenen op het zorgbeleid.” 

Mooi, die landelijke ambities. Wanneer is dat zover?
“Ik heb hoge verwachtingen van Fort bij Krommeniedijk. Dat kan een springplank zijn naar landelijk opereren.”