De Hollandsche Molen draagt twee molens over aan Stadsherstel

Stadsherstel heeft al twee molenstompen en sinds 1 augustus bezit ze ook twee “echte” molens, molens dus mét wieken. De prachtige poldermolens zijn overgedragen door vereniging De Hollandse Molen. Het zijn molen ‘De Zwaan’ in Ouderkerk a/d Amstel en molen ‘De Slokop’ in Spaarndam. Bekijk de mooie Hollandse kiekjes…

Waarom worden de molens overdragen?
De Hollandsche Molen heeft vijf jaar geleden besloten zich te concentreren op haar kerntaken: belangenbehartiging en draagvlakverbreding. Om dit mogelijk te maken wil de vereniging een groot deel van het eigen molenbezit – elf molens verspreid door het land – overdragen aan partijen die net als de vereniging streven naar het duurzaam in stand houden van monumenten. De over te dragen molens zijn in goede staat en de toekomstig eigenaar moet daar ook garant voor staan. Ook moeten deze molens blijven draaien en waar mogelijk malen. Bij deze verzelfstandiging gaat De Hollandsche Molen niet over één nacht ijs en het proces van verzelfstandiging vergt dan ook veel tijd en aandacht.

De molens ‘De Zwaan’ en ‘De Slokop’ passen heel goed bij het bezit van Stadsherstel en er is dan ook positief gereageerd op de vraag van De Hollandsche Molen beide molens over te nemen. Beide molens blijven bewoond door de huidige huurders. De instandhouding van beide molens is voor de komende decennia gegarandeerd en De Hollandsche Molen heeft er het volste vertrouwen in dat de molens ‘De Zwaan’ en ‘De Slokop’ het landschap bij Ouderkerk a/d Amstel en Spaarndam blijven sieren. Beide molens zullen en met enige regelmaat draaiende te zien zijn.

“In Stadsherstel Amsterdam hebben wij een uitstekende nieuwe eigenaar gevonden, die beide molens als woonmolens duurzaam in stand zal houden”
Vereniging De Hollandse Molen

Over molen ‘De Zwaan’
Deze molen is omstreeks 1638 als binnenkruier gebouwd en bemaalde de 356 ha grote Klein-Duivendrechtse en Binnenbullewijkerpolder op de Amstel (de boezem van Amstelland).
In 1910 werd die taak overgenomen door het stoomgemaal van de polder Nieuwe Bullewijk. De molen bleef gelukkig staan maar raakte sterk in verval. In 1949 is hij overgedragen aan de speciaal ten behoeve van het behoud van deze molen opgerichte Stichting “Molen bij Ouderkerk” waarna in 1950 restauratie plaatsvond. Sinds die tijd draagt de molen ook zijn huidige naam. Na jaren als vakantieverblijf en weekendwoning te hebben gediend, is hij in 1972 in eigendom overgedragen aan de Vereniging “De Hollandsche Molen”.
In 1975 is de molen uitwendig gerestaureerd en inwendig geheel tot woning ingericht. Alle gaande werken, behalve het toen al niet meer aanwezige onderwiel, zijn daarvoor verwijderd, terwijl nadien, vanwege de verzwaring van de Amsteldijk, de voorwaterloop is gedicht. Scheprad en wateras zijn voor gebruik elders ter beschikking gesteld aan de Stichting “De Utrechtse Molens”.

Het soort molen
Molen De Zwaan is als 8-kante binnenkruier gebouwd. Dit type is alleen in Noord-Holland te vinden en is meteen herkenbaar want deze molens hebben geen staart. De molenaar moet de wieken van de molen boven in de kap naar de wind draaien (kruien). Met dit type molen zijn grote meren drooggemalen zoals het Schermeer en de Beemster. De Zwaan is later tot buitenkruier verbouwd, waardoor de molen vanaf het molenerf gekruid kan worden.

Ook is de molen een grondzeiler, een vaak voorkomend type voor poldermolens en ook korenmolens. Grondzeilers hebben geen stelling.  Ze staan vaak in het vrije veld en vangen daardoor voldoende wind. Doordat de wieken tot dicht bij de grond komen kan de bediening op de begane grond geschieden.

Over molen ‘De Slokop’
De in 1877 gebouwde vijzelmolen bemaalde vroeger de 705 ha grote Vereenigde Binnenpolder onder Haarlemmerliede en Spaarnwoude op Rijnlands boezem. De molen is gelegen aan de brede water genaamd Mooie Nel en is de opvolger van een schepradmolen.
Samen met ‘De Liedemolen’ werd tot 1927 de polder met windkracht droog gehouden. Tot 1950 is ‘De Slokop’ voor de bemaling in bedrijf geweest en sinds 1951 verhuurd als woning.
Tussen 1962 en 1973 was de molen eigendom van de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude en werd in 1964 uitwendig gerestaureerd.

Het soort molen
Ook deze molen is van het type 8-kante grondzeiler. Met een vlucht van 26,30 meter, dat is de afstand in meters van de ene wiektop tot de top van de tegenoverliggende wiek, dus twee maal de lengte van een wiek, is het een molen met een grote vlucht. De Zwaan heeft een iets kleinere vlucht namelijk 25,6 meter. De meeste molens in Nederland hebben een vlucht die varieert van 23 tot 28 meter. De vlucht wordt als maatstaf gebruikt bij de onderverdeling in grootte van de molens.

De twee molenstompen
Stadsherstel had dus al twee molenstompen in bezit. In 2008 kocht ze de molenstomp in Osdorp aan en restaureerde die in 2010 tot ‘Theehuis de Akermolen’ waar mensen met een verstandelijke handicap werkzaam zijn. En in 2011 kocht ze de Vensermolen in Diemen aan. Deze molen behield zijn woonbestemming na restauratie in 2014.