Allemaal Amsterdamse School

De Amsterdamse grachten kent u natuurlijk van Amsterdam. Maar bent u ook bekend met de verrassende bouwstijl van de Amsterdam School? Bekijk onze vier Amsterdamse School monumenten of ontmoet ons rioolgemaal F en het Olympiahuisje tijdens een busreis van Museum Het Schip. 

Bustocht Amsterdamse School

In juli en augustus organiseert Museum Het Schip (bijna) dagelijks een bustocht langs de bouw- en sierkunstwerken van de Amsterdamse School. Wie waren de architecten, beeldhouwers en sierkunstenaars? En onder welke bijzondere omstandigheden hebben zij de stad zo'n karakteristiek uiterlijk kunnen geven? De deskundige gids geeft tijdens de busreis antwoord op deze vragen en u komt ook langs onderstaande twee Stadsherstelmonumenten. Klik hier om te reserveren.

Vriendenkorting
Als u Vriend bent van Stadsherstel krijgt u 10 % korting. Reserveren met Vriendenkorting kan door een e-mail te sturen naar info@hetschip.nl. Vergeet niet uw Vriendenpas mee te nemen. 

Amsterdamse School panden van Stadsherstel

Rioolgemaal F  
Ruysdaelkade 2-4
Aangekocht: 1994
Restauratie: 1996/2000

Rioolgemaal F werd in 1924 gebouwd als onderdeel van het rioleringssysteem, dat vanaf 1913 door de gemeente Amsterdam werd aangelegd voor de 19e-eeuwse uitbreidingswijken buiten de Singelgracht. Het rioolwater werd tot die tijd op de grachten geloosd. Het nieuwe riool moest de groeiende vervuiling van de grachten en de daarmee gepaard gaande stankoverlast en slechte hygiëne tegen gaan.

Tot 1987 fungeerde het als rioolgemaal daarna is het verouderd en werd het gemaal buiten werking gesteld. In 1993 is het pand door Stadsdeel Zuid verkocht aan Stadsherstel. Onlangs is Studio Scholten & Baijings van het gelijknamige kunstenaarsduo in dit gebouw getrokken. 

De ontwerper van dit gemaal is niet bekend, omdat de architecten van de dienst der Publieke Werken hun ontwerptekeningen meestal niet signeerden. Andere bronnen melden dat Allard Remco Hulshoff (1880-1958), directeur van Publieke Werken, de architect was.

Het complex, Rioolgemaal F genoemd, bestaat uit een hoofdgebouw, waarin vroeger de pompen opgesteld stonden, met daaromheen gegroepeerd drie kleinere gebouwen, een schaft-, een douche- en een toiletgebouw. Het rioolgemaal omvat naast vier door de ommuring verbonden gebouwen ook drie ondergrondse kelders. In deze kelders, met een diepte van bijna 6½ onder zeeniveau, kwam het rioolwater binnen. Het vaste vuil bleef hier in roosters hangen en werd door zogenaamde gemalenlopers losgeschrapt en in bakken met een hijskraan afgevoerd. 

Kenmerken van Amsterdamse school bij dit complex zijn onder andere:

• Baksteen met een bijzonder patroon van het metselwerk
• Steile daken
• Een schoorsteen in de vorm van torentje
• Horizontale lijnen

Het Rioolgemaal F is te bekijken tijdens de Open Monumentendagen op 10 en 11 september.

Het Olympiahuisje
Stadionplein 18
Aangekocht: 2002
Restauratie: 2006

Het huisje uit 1928 was één van de bijgebouwen van het Olympisch Stadion ontworpen door Jan Wils voor de Olympische Zomerspelen van 1928. Het was ontworpen als postkantoortje voor de deelnemers en de bezoekers van de Olympische Spelen en stond aan de noordzijde van het Stadionplein.  Eind 20e eeuw stond het in de weg voor nieuwe ontwikkelingen en moest het gesloopt  worden maar dankzij protesten van een aantal prominenten zoals Johan Cruyff, Ed van Thijn en John de Mol en het daarna 40 meter te verplaatsen is het gered. Op het Olympiahuisje en de personeelswoning na zijn alle bijgebouwen na de Spelen afgebroken.

Middels verfonderzoek in het monument in de oorspronkelijke kleuren teruggebracht. Break Out Events huurt het gebouwtje nu als ontmoetingsruimte voor verschillende bijeenkomsten.

Het exterieur van het voormalige postkantoortje
Het is een voorbeeld van de zakelijk-expressionistische stijl die hoort bij het Olympisch Stadion waarin ook kenmerken van de Amsterdamse School zichtbaar zijn, zoals het steile met pannen gedekte dak en de ramen met kleine roedeverdelingen met laddervensters waarin ook Mondriaankenmerken te herkennen zijn.

Het laddervenster is een venstertype dat voornamelijk voorkomt in gebouwen die tot de stijl van de Amsterdamse School behoren. Het venstertype heeft een onderverdeling van roeden die doet denken aan de sporten van een ladder. 

Wils heeft zich met zijn keuze voor baksteen voor de gevels ook enigszins aangesloten bij de Amsterdamse schoolbebouwing in de omgeving.

Van 6 t/m 10 juli wordt het Olympiahuisje tijdens het EK Atletiek gebruikt voor de ticketverkoop ook starten vanuit dit pand de rondleidingen tijdens de Open Monumentendagen op 10 en 11 september. 

Verder bezit Stadsherstel de volgende Amsterdamse School monumenten

Museum Amsterdam Noord
Zamenhofstraat 28 A
Aangekocht: 2005
Restauratie: 2008

Een voormalig badhuis in Amsterdam-Noord dat nu wordt gebruikt als Museum Amsterdam Noord.

Een huis met een douche lijkt de normaalste zaak van de wereld, maar in de noodwoningen die in 1919 in de Amsterdamse wijk Vogeldorp werden gebouwd was dit niet standaard. Voor een douche was er geen geld en geen ruimte daarom werd in de wijk een badhuis neergezet. Vanwege het landelijke karakter van de omgeving kreeg het badhuis de vorm van een Noord-Hollandse stolpboerderij. Het badhuis had een capaciteit van zes stortbaden, één kuipbad en was afwisselend geopend voor mannen en vrouwen. Het badhuis is in 2008 door Stadsherstel gerestaureerd om het landelijke karakter van de omgeving te behouden. Aan de buitenkant van het badhuis is weinig veranderd. De karakteristieke vorm is behouden gebleven, evenals de hoge ramen, maar het schilderwerk en de voegen zijn vernieuwd. De hoofdruimte van het badhuis is in stand gehouden en wordt gebruikt voor tentoonstellingen.

Het pand heeft de volgende kenmerken van de Amsterdamse School:
•             Horizontale lijnen
•             Stijl dak
•             Versierde schoorsteen

Het Museum Amsterdam Noord wil het gezicht van Noord laten zien door (onder andere) het vertellen van uiteenlopende verhalen van bewoners en het tonen van werk van de kunstenaars en creatieve mensen in de buurt, in zogenaamde buurtgeregisseerde tentoonstellingen. Op dit moment is de tentoonstelling Voetbalhelden uit Noord te zien.

Het museum is geopend op donderdag tot en met zondag van 13.00 tot 17.00 uur. Kijk voor meer informatie over de tentoonstellingen op museumamsterdamnoord.nl

Het Zonnehuis
Zonneplein 29
Verworven: 2002
Restauratie: 2005

Het Zonnehuis is gebouwd naar Amsterdamse Schoolstijl en een ontwerp van Jan Hendrik Mulder jr (1888-1960). Het gebouw opende in 1932 zijn deuren en is onlosmakelijk verbonden aan de historie van Amsterdam Noord. In tijden van financiële crisis zorgde de bouw voor banen en inkomens voor de vele werkeloze arbeiders in die periode.

Het Zonnehuis werd gebouwd voor het gemeenschapsleven van -met name- bewoners van het Tuindorp Oostzaan, vanuit de filosofie dat een bloeiend verenigingsleven van belang is voor de opvoeding van de arbeidersklasse. Oorspronkelijk als verenigingsgebouw voor de arbeiders van het NDSM terrein, wat nog geen twee kilometer van het Zonnehuis ligt. In 1993 werd deze locatie nipt gered van de sloop. Later, in 2002, kwam het in bezit van Stadsherstel. De prachtige interieurs waren nog grotendeels authentiek, maar casco was in vervallen staat. Inmiddels is het rijksmonument in zijn volle glorie en brengt het weer allerlei activiteiten bijeen.

Op 10 juli is het Zonnehuis Monument van de Maand, klik hier voor meer informatie. Het Zonnehuis is verder te bezichtigen tijdens theatervoorstellingen, workshops en concerten. Kijk in de cultuuragenda voor meer informatie. 

Volgende maand vier andere Amsterdamse School monumenten.