1866
Bouw Politiebureautje
K
Kleinste Politiebureautje
Dorpsplein 1, SlotenDit kleine voormalige Politiebureau is te vinden in het Amsterdamse dorp Sloten. Het gemeentelijk monument uit 1866 stond een aantal jaren leeg en verkommerde. Stadsherstel en de bewoners van Sloten hebben het gered door het te kopen, op te knappen en open te stellen voor publiek. Door middel van crowdfunding is dat gelukt.
2015
Politiebureau staat leeg
2017
Start actie behoudt
2017
Stadsherstel eigenaar
2018
Restauratie
Nu
Winkeltje en ontmoetingsplek
Het dorp
Sinds 1175
Maar al genoemd tussen 1049 en 1175
Wist u dat het kleinste Politiebureautje van Nederland te vinden is in het Amsterdamse dorp Sloten? Sloten is ouder dan Amsterdam. De oudste vermelding stamt uit de Middeleeuwen tussen de jaren 993 en 1049. Sinds 1175 ligt het dorp op zijn tegenwoordige plek op een terp aan de Sloterweg. Het is sinds 2017 een beschermd dorpsgezicht.
Sloten ligt maar op een halfuur fietsen van de Amsterdamse binnenstad, tegen Badhoevedorp aan, maar het voelt alsof je ‘in de provincie’ bent beland. De boerderijen met landbouwgronden van de gemeente Sloten- door Amsterdam geannexeerd in 1921- zijn sinds de jaren vijftig bijna allemaal onder het zand verdwenen om Nieuw-West te bouwen. Het dorp Sloten vormde het levendige hart van deze gemeente.
Sloten ademt nog altijd de sfeer van de tijd dat hier een winkelcentrum en andere voorzieningen waren gevestigd. De winkelruiten van de ‘vleeschhouwerij’, de ronde etalageruiten van de chique kruidenierszaak en vele andere winkelpanden getuigen van dat verleden. In het dorp staan ook twee rijk monumentale kerken, een oude boerderij en kleine arbeiderswoningen aan steegjes. Er zijn “op Sloten” nu nog twee kroegen over, maar begin vorige eeuw waren dat er nog zeven!
Slotenaren
Criminaliteit
Diefstal, dronkenschap en kattenkwaad
In dit levendige centrum gebeurde dan ook nog wel eens wat. Dat ging dan vooral om diefstal, dronkenschap en kattenkwaad. De dorpsveldwachter sloot mensen, die een glaasje te veel op hadden wel eens op in de cel van zijn Politiebureautje om hun roes uit te slapen. Kinderen die kattenkwaad uithaalden, werden ‘opvoedkundig’ ook een uurtje opgesloten. Die straf maakte diepe indruk op de scholieren, zo blijkt uit verhalen die ze daar nu nóg over vertellen!
De Slotenaren zijn al sinds de afgelopen eeuw tot op vandaag actief om hun dorp zo goed mogelijk te beschermen tegen de oprukkende stad. Zo zorgden zij er begin jaren negentig voor dat de originele brandmelder uit 1927 op z’n plek bleef staan en hielden zij veel verstorende bouwplannen tegen. Ook organiseerden de Slotenaren in 1995 het succesvolle referendum over het behoud van het Weilandje Vrije Geer. Na die winst is dit landje nu omgetoverd tot een natuurpark waar ook ooievaars broeden.
Centraal in het dorp staat het voormalig politiehuisje. Het is wat betreft karakteristieke detaillering en ligging midden in het dorp, één van de pijlers onder het dorpsgezicht van Sloten. Van 2015 tot 2017 stond dit monument leeg, omdat de politie het niet meer gebruikte en dat deed het pand geen goed.
Grotere donateurs kregen als bedankje het politiebureautje in miniatuur.
Vrienden bedankt
Dankzij vele Vrienden, donateurs en natuurlijk de dorpsbewoners is het gelukt om het kleinste Politiebureautje van Nederland te kopen, restaureren en open te stellen voor publiek.
Rol van Stadsherstel
Samen met de buurt redden
Stadsherstel kreeg als restaurerende instelling als eerste de kans om dit, door de gemeente af te stoten project, te verwerven. Daarom heeft ze de bewoners van Sloten benaderd en samen een plan gemaakt om dit piepkleine Politiebureautje, met authentieke cel, te behouden voor het dorp en het voor iedereen toegankelijk te maken. Verhalen doorgeven en dit unieke erfgoed openstellen voor publiek – dát is waar het ons om ging! We wilden in het mooie dorp, waar tientallen historische panden verdwenen zijn, er één terugbrengen. Het monumentje moest in ons plan tijdens dorpsfeesten, Koningsdag en andere evenementen weer het stralend middelpunt zijn voor de Slotenaren en dorpsbezoekers. En natuurlijk moeten de deuren van het pandje open gaan tijdens de historische wandelingen door het prachtige, verstilde dorp.
Om dit plan te realiseren zijn we op Koningsdag 2017, tussen de gezelligheid die de ouderwetse Oranjevereniging organiseerde, ter plekke een crowdfundingactie gestart.
En bij die ene gezellige dag bleef het niet. We organiseerden met de buurt posteracties, filmavonden, loterijen, kijkdagen enzovoort en ook werd er van alles verkocht t.b.v. het monumentje. Totdat er uiteindelijk genoeg geld bij elkaar was om het Politiebureautje aan te kopen, te restaureren en in te richten.
Veldwachter Dijkema 1918. Foto: Werkgroep dorpsraad Sloten.
In plaats van een feestje voor ons zestigjarig huwelijk dragen we graag bij aan het politiebureautje op Sloten. We komen daar al ons hele leven en hebben er veel herinneringen liggen. Bijvoorbeeld over de stomdronken Jan de Biek, een maaier (met een zeis) in de polder. Veldwachter Dijkema wilde hem in de jaren na de oorlog in het hok opsluiten, maar Jan was sterker. Hij douwde de Veldwachter erin en deed het hok op slot! Die veldwachter Dijkema was geen makkelijke: Toen mijn oudste broer met z’n vrienden met z’n drieën naast elkaar fietsten, kreeg hij een bekeuring van maar liefst 1 gulden!
De heer en mevrouw J. Groenewoud van de Raasdorperweg 85
Hang en sluitwerk
Kijkluik en spionnetje
Smeedijzer is kneedbaar ijzer, waarvan een smid bij hoge temperatuur allerlei voorwerpen kon vervaardigen, waaronder ons hang en sluitwerk.
Het originele stoere smeedwerk van het celletje
Al het fraaie hang en sluitwerk van het celletje van het politiebureautje is nog aanwezig. Zo wordt de houten deur van het celletje in het kozijn gehouden door twee smeedijzeren ‘duimgehengen’. Dat zijn de horizontale stangen die op de deuren bevestigd zitten, horend bij het gesmede deel dat op het kozijn verankerd wordt. Het deel op het kozijn heeft een ronde pen- duim- die als draaipunt dient, vandaar de naam duimheng. De bovenkant van de duim heeft een afronding met een puntje en wordt peer genoemd, de onderkant heeft geen puntje en wordt daarom appel genoemd. Deze hengen zijn niet zo fraai versierd als de hengen van de voordeur maar dat zou ook niet passend zijn. De gehengen van het celletje moesten een stoere en solide uitstraling hebben.
Het celletje ging met twee schuiven op slot. De smeedijzeren stang die aan de linker kozijnstijl zat, zorgde ervoor dat de boef echt niet naar buiten kon. Het onderste deel van de stalen strip werd namelijk vastgemaakt aan de rechter kozijnstijl. Dit onderdeel wordt ook wel een sluitstaaf genoemd. Het gaatje onder het kijkgat wordt ook wel spionnetje genoemd. Hierdoor kon op een niet opvallende manier bekeken worden wat er aan de andere kant van de deur gebeurde. Het kijkluikje werd geborgd met een smeedijzeren pen. De scharnieren van het luikje heten vleugelscharnieren.
Nieuwe functie
In boevenpak op de foto
Het kleinste Politiebureautje van Nederland
Zoals met de actie “Open de deuren van het kleinste Politiebureautje van Nederland” beoogd werd, zo is het ook geworden. Het Politiebureautje in Sloten met mini-cel is gered en we hebben het samen met de dorpsbewoners een nieuw leven gegeven. Het is nu een winkeltje met zelfgemaakte spullen, een VVV’tje en een ontmoetingsplek. En dat verdient het huisje uit 1866, dat sinds 1980 een beschermd gemeentelijk monument is. Het monumentje bestaat uit een halletje, plek voor de veldwachter, toilet en een celletje met nog een originele celdeur.
U kunt het Politiebureautje bezoeken en zelfs in boevenpak op de foto in het celletje. En u kunt ook de historische fietstocht vanuit Amsterdam nemen naar Sloten.
Neem net zoals keizer Maximiliaan I, vele Pelgrims, Rembrandt van Rijn en sommige Tour de Francerijders de Sloterweg, en bezoek ‘ons’ Politiebureautje in het jongste ‘beschermd dorpsgezicht’ van Amsterdam. En bekijk dan ook onze nabijgelegen molenstomp, de Akermolen, waar u heerlijk op het terras wat lekkers kunt nuttigen.
Fietstocht
Download HIER de fietsroute vanuit Amsterdam.
Openingstijden
Het Politiebureautje is open van april t/m september op zaterdagen en zondagen van 13.00 tot 17.00 uur. En in de wintermaanden op verzoek. Mail dan naar Ben Meijer via beme@dds.nl
Adres: Dorpsplein 1, Sloten (Amsterdam)
Meer informatie:
Bronnen:
Archief Stadsherstel
Stadsarchief Amsterdam
Delpher
Aan dit project hebben meegewerkt:
-Tamar Frankfurther want wat heeft zij eigenlijk niet gedaan. Zij was onze steun en toeverlaat in Sloten, schreef onder andere wekelijks in de Westerpost over de actie, organiseerde de speciale open dagen en bedacht en organiseerde met haar broer Guido Frankfurther de benefiet-filmmiddag en Altijd Prijs Loterij;
-Jan Wich voor het maken van het crowdfundingfilmpje en het arrestantenbordje;
-Molenaar Rein Arler voor de digitale ondersteuning;
-Anne Nicolai voor de prachtige barometer, die al die tijd de stand aangaf in het pandje;
-Erik Swierstra voor de fotografie;
En last but not least Ben Meijer voor het veelvuldig met groot enthousiasme bemannen van het Politiebureautje.
Ook gaat onze speciale uit naar de Westerpost, voor de wekelijks plek in hun krant en de Molen van Sloten voor de gratis entree tijdens de rondwandelingen en gebruikmaking van hun filmzaal.
Dit project is mede mogelijk gemaakt door:
Naast de gemeente zijn wij alle Vrienden en donateurs van Stadsherstel zeer erkentelijk voor hun gulle bijdragen.
In het bijzonder uiten we op deze plaats onze dank aan:
T.J.F. Brouwer, fam. Driessen, FFG-Properties BV, J. Hengeveld, F. Hovinga, P.W. Janssen’s Friesche Stichting, M.L. Kollmar, P. van Laere, R. Nieuwenhuizen, Maatschappelijk Rendement Fonds ANWB, A.G. van Marwijk Kooij, C. Meekel, F. Raat, P.T. Sick, Stichting Heijmeijer van Heemstede, Stichting Vrederijk, Tanamera Media B.V., W.P Verdegaal en C.A.M.T. Verdegaal, F. Vermeer en H.P. Wuis.
