Suriname ‘hot-topic’ met expo vol bonte poëzie

Iedereen die Suriname kent, weet van de prasi-oso huisjes. Door verkrotting verdwijnen de houten huisjes daar langzaam uit het straatbeeld. Met ‘Benedicto II: prasi-oso, hisorisch monument van Suriname’ exposeert Stadsherstel in de Amstelkerk Surinaamse kunst met de huisjes in de hoofdrol. Donderdag 28 juni opende de tentoonstelling onder grote belangstelling.

“Zo lang als ik me kan herinneren, adoreer ik prasi-oso. Als ik denk aan mijn jeugd in Paramaribo, zie ik een beeld van een vrouwtje met bloedworst dat over de vensterbank hangt”, vertelt galeriste/curator Natasha Knoppel in haar openingswoord. Knoppel kwam bij Stadsherstel met het idee om een multimediale expositie te maken over de vervallen huisjes. “Het is moeilijk om draagvlak te vinden voor het behoud van prasi-oso. Ik hoop dat deze show mensen inspireert om na te denken over cultureel erfgoed in Suriname.” Prasi-oso zijn ‘erfhuisjes’ waarin bewoners in zeer armoedige omstandigheden op het erf van een ander een dak boven hun hoofd hadden. “In werkelijkheid zijn de huisjes grijs en donkerbruin, het wonderlijke is dat ze in het werk dat 1337 hier hangt de rijkste kleuren krijgen”, merkt Michiel van Kempen, professor Caribische Letteren op. “Is dat uit nostalgie? Of zegt het ons iets over de werkelijkheid achter de façades, die meer vertelt dan de bekende armoede, het geweld en de uitzichtloosheid.”

Herinneringen herleven

Uitbundige kleuren zijn de eyecatcher van de expositie. De schilderijen van Michael Wong Loi Sing, die de hoofdmoot vormen, passeren de revue als een verhalende oase vol uitbundige symboliek en poëtische taferelen, met naast de prasi-oso een hoofdrol voor vrouwen en vogels. “Mijn herinneringen aan Suriname herleven op een nieuwe manier, door de schilderijen ga ik anders kijken naar de huisjes van mijn jeugd. Het is bijzonder om op zo’n creatieve en positieve manier met cultureel erfgoed om te gaan. Zonder felle discussies. “Deze bevlogenheid spreekt me erg aan”, vertelt bezoeker en psychologe Mavis Troost.
Stadsherstel Amsterdam onderhoudt nauwe banden met Suriname. Tot 2002 kende het land nauwelijks wetgeving voor het behoud van monumenten. Sinds de jaren ’90 werkt Stadsherstel Amsterdam mee aan uitgebreide kennisuitwisseling, die in 2007 tot de oprichting van Stadsherstel Suriname heeft geleid. Stadsherstel Suriname restaureerde inmiddels vijf panden. Beginnen aan een restauratieproces is er vaak extra ingewikkeld omdat de boedel over heel veel partijen is verdeeld. Prasi-oso’s restaureren is extra complex, meestal weet men de eigenaar niet. Maar weerhoudt bevlogen liefhebbers niet. Dat zijn er steeds meer. Er lijkt iets aan de hand met cultureel Suriname, het ‘leeft’. Onder meer het Joods Historisch Museum, de Nieuwe Kerk, het Rijksmuseum en het Anne Frank Huis werken aan Surinaamse projecten. “Dit lijkt het momentum voor het land”, meent Anita Frank van het Joods Historisch. “Alsof er een totaal nieuwe wereld open gaat, je kent maar zo’n klein deel van de verhalen.”

Bewuster naar panden kijken

Onder de meer dan honderd aanwezigen bij de opening zijn veel Surinamers, die voor het eerst kennismaken met Stadsherstel. Velen groeiden in het land op en verhuisden later naar Nederland. “Ik vind het geweldig dat dit gebeurt, ons erfgoed gaat verloren als niemand iets doet”, meent longarts Joey Brahim en naast hem vult accountmanager Joey Ramdhani aan: “Nu ik weet van de restauraties, zal ik in Suriname veel bewuster naar de panden gaan kijken. Ik wil ze ook aan mijn familie daar laten zien en de verhalen erover vertellen.”
Hoe Stadsherstel is opgezet als NV van particulieren die ‘over hun schaduw heen’ naar de culturele waarde van erfgoed kijken, inspireert bezoekers. Business analist Franco Cicilia: “Wij komen veel op de Antillen, daar verkrotten gebouwen ook. We hebben te maken met dezelfde boedelproblematiek als in Suriname. Ik heb vaak met de gedachte gespeeld om ‘iets’ voor het erfgoed te doen. Nu ik hier hoor wat je voor elkaar kunt krijgen, groeit mijn oog voor de mogelijkheden.”